Bansode Sir Economics V S

अर्थशास्त्र 12 वी     ( कला व वाणिज्य शाखा ) ऑनलाईन सराव परीक्षा  (वस्तुनिष्ठ एकूण प्रश्न 20  एकूण गुण 20) विद्यार्थी मित्रांनो, आपले गुण लगेच कळतील ========================= प्रकरण 5 - बाजाराचे प्रकार  1) ऑनलाइन परीक्षा क्रमांक -1  पुढील लिंकला क्लिक करा 👇 https://docs.google.com/forms/d/1x5I7eLs8YJDtDGgXIdF4q7P6eLClFwJtS7DeTA7yxlI/edit ======================== प्रकरण 4 - पुरवठा विश्लेषण  1) ऑनलाइन परीक्षा क्रमांक -1  पुढील लिंकला क्लिक करा 👇 https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSe95KaNbaCCsOuXR6buxXPFFNmFfHeSIZB36FpEO1n18hLpCA/viewform ==========================    प्रकरण 1 -  सूक्ष्म व स्थूल अर्थशास्त्राची ओळख 1) ऑनलाइन परीक्षा क्रमांक -1  पुढील लिंकला क्लिक करा👇 https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeVQiCplFmCmZTfWDmbsmccaO6Mme2IuFDCmfNkaRBhmh3yfw/viewform https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdL4kqInwqApz9Klf7Oro7tTtvHfFoGqeximXJjeumIbwzDbA/viewform 2) ऑनलाइन सराव परीक्षा क्रमांक - 2  प्रकरण 1- सूक्ष्म...

                 मागणीच्या लवचिकतेची संकल्पना अर्थशास्त्रात सर्वप्रथम डॉ. मार्शल यांनी मांडली. मागणीचा सिद्धांत मांडल्यानतर त्यावर आधारित ही संकल्पना त्यांनी मांडली. प्रश्न :- मागणीच्या लवचिकतेची व्याख्या:- वस्तूची किंमत ,लोकांचे उत्पन्न , तसेच इतर वस्तूंची किंमत बदलल्यानंतर एखाद्या वस्तूच्या मागणीत किती प्रमाणात बदल होतो? याला मागणीची लवचिकता असे म्हणतात. त्यानुसार एखाद्या वस्तूची मागणी जास्त प्रमाणात बदलत असल्यास जास्त लवचिक मागणी व कमी प्रमाणात बदल्यात असल्यास कमी लवचिक मागणी असे म्हणतात. प्रश्न :-मागणीच्या लवचिकतेचे प्रकार :- मागणीच्या लवचिकतेचे पुढील तीन प्रकार पडतात 1) उत्पन्न लवचिकता :- लोकांचे उत्पन्न बदलल्यानंतर त्यांच्याकडून वस्तूच्या मागणीत किती प्रमाणात बदल होतो? त्याला मागणीतील उत्पन्न लवचिकता असे म्हणतात. उत्पन्न लवचिकता मोजण्यासाठी पुढील सूत्र वापरले जाते                           मागणीतील शेकडा बदल  उत्पन्न लवचिकता=----------------------------   ...

  ************************************ अर्थशास्त्र बारावी बोर्ड प्रश्न संच उत्तरा विषयी माझ्या युट्युब व्हिडिओची लिंक पुढे दिलेली आहे त्यावर क्लिक करा, 👇 https://youtu.be/HdH-AtyuYgg माझ्या टेलिग्राम चॅनल ला जॉईन होण्यासाठी पुढील लिंक क्लिक करा 👇 https://t.me/Economicsvsb धन्यवाद From Bansode Sir Economics V. S. ********************************************

अर्थशास्त्र  12 वी              पुणे बोर्ड - वार्षिक परीक्षा प्रश्नपत्रिकाचे स्वरूप व महत्त्वाचे प्रश्न          (कला व वाणिज्य विभाग) सूचना. :-   1) सर्व प्रश्न सोडविणे अनिवार्य आहे.   2) आवश्यक त्या ठिकाणी कोष्टके /आकृत्या काढा. 3) उजव्या बाजूचे अंक प्रश्नांचे पूर्ण गुण दर्शवितात.  4) सर्व मुख्य प्रश्नांची उत्तरे नवीन पानांवर लिहावीत. प्रश्न  1    :- खालीलपैकी कोणतेही  04 - प्रश्न प्रकार      प्रत्येकी  प्रश्न = 05,/ गुण = 05, /एकूण  गुण = 20         अ) योग्य पर्याय निवडा.           ब) सहसंबंध पूर्ण करा.          क) विसंगत शब्द ओळखा .         ड) आर्थिक पारिभाषिक शब्द लिहा.          इ) खालील विधाने पूर्ण करा.         ई) विधाने व तर्क प्रश्न - योग्य पर्याय निवडा  प्रश्र्न  2. :-  अ) खालील उदाहरणाच्...

 प्रश्न  :-  बाजार मागणी किंवा मागणी  ठरविणारे घटक  किंवा     वस्तूची मागणी निर्धारित करणारे घटक किंवा    वस्तूची मागणी अनेक घटकांवर अवलंबून असते स्पष्ट करा. उत्तर  :-  वस्तूची मागणी ही त्याच्या किमती बरोबरच अनेक घटकांवर अवलंबून असते हे घटक पुढीलप्रमाणे. 1)  वस्तूची किंमत :- कोणत्याही वस्तूची मागणी  ही प्रामुख्याने त्या वस्तूच्या किमती वर अवलंबून असते  ग्राहक किंमत कमी झाल्यास मागणी वाढवतो व किंमत वाढल्यास मागणी कमी करतो हे दिसून येते . 2 ) लोकांचे उत्पन्न  :-  देशातील लोकांचे उत्पन्न जास्त असून हे उत्पन्न वाढत असल्यास खरेदीशक्ती वाढू न वस्तूची मागणे वाढत जाते उत्पन्न कमी असल्यास मागणी कमी होते. 3) पर्यायी वस्तूंची संख्या व त्यांच्या किमती :- साखर आणि गुळ अशा पर्यायी वस्तूंबाबत साखरेपेक्षा गुळाची किमती कमी असल्यास गुळाची मागणी वाढते.   4 ) पूरक वस्तूंच्या किमती :-  एखाद्या वस्तूची मागणी  त्याला आवश्यक असणाऱ्या पूरक वस्तूंच्या किमतीवर अवलंबून असते उदा .स्कूटर व पेट्रोल  या पूरक ...

 प्रश्न.  :- मागणी म्हणजे काय ? प्रश्न.    :- मागणी म्हणजे केवळ इच्छा नव्हे स्पष्ट करा. उत्तर :-  प्रत्यक्ष व्यवहारामध्ये मागणी याचा अर्थ एखाद्या वस्तूची इच्छा कसा घेतला जातो मात्र अर्थशास्त्रामध्ये इच्छा म्हणजे मागणी नाही. तर अर्थशास्त्रात मागणी ही संकल्पना पूर्ण होण्यासाठी पुढील तीन अटी पूर्ण होणे आवश्यक असते. 1)  वस्तू खरेदीची इच्छा. + 2)  वस्तूच्याकिमती एवढे पैशाचे पाठबळ  + 3)  पैसा खर्चाची तयारी . याला मागणी म्हणतात.   या पद्धतीने प्रत्यक्षात पैसे खर्च करून ग्राहकाने वस्तू विकत घेतल्यास त्याला मागणी असे म्हणतात उदा. आपल्याला पेन खरेदी ची इच्छा झाली व पेनच्या किमती एवढे पैसे दहा रुपये दुकानदाराला देऊन प्रत्यक्षात पेन खरेदी केल्यास त्याला मागणी असे म्हणतात. त्यामुळेच   प्रा. मेअर्स यांच्या मते, " एका विशिष्ट वेळी विशिष्ट किंमत असताना ग्राहक प्रत्यक्षात ज्या वस्तू खरेदी करतो त्याला मागणी म्हणतात." यावरून केवळ इच्छा म्हणजे मागणी नव्हे हे आपणास स्पष्ट करता येते..... प्रश्न  :-      मागणीचे प्रकार ...

  प्रश्न :- गिफेन च्या वस्तू किंवा  गिफेन चा विरोधाभास म्हणजे काय ? उत्तर :- इंग्लंड  मधील अर्थतज्ञ प्राध्यापक रॉबर्ट गिफेन यांनी गरीब लोक ज्या वस्तू खरेदी करतात त्यांना मागणीचा सिद्धांत दिसत नाही हे त्यांनी स्पष्ट केले   #  सिद्धांताची व्याख्या :- गिफेन यांच्या मते पाव ,मका ,मातीची भांडी, बाजरी अशा कमी किमतीच्या हलक्या कनिष्ठ प्रतीच्या वस्तू बाबत गरीब लोक किंमत कमी झाल्यास मागणी कमी करतात व किंमत वाढल्यास मागणी वाढवतात म्हणजेच गिफेन च्या या वस्तू बाबत किंमत व मागणी यांच्यात सम संबंध असतो हे त्यांनी स्पष्ट केले  म्हणजेच गिफेन यांनी मागणीच्या सिद्धांताच्या विरोधी उदाहरण दाखवून दिले त्यामुळे  त्यांनी सांगितलेल्या कनिष्ठ प्रतीच्या हलक्‍या वस्तूंना अर्थशास्त्रात गिफेन च्या वस्तू म्हणतात व यालाच गिफेन चा विरोधाभास म्हणतात ## तक्त्याने स्पष्टीकरण :- ## आकृतीने स्पष्टीकरण :- अशाप्रकारे गिफेन चा विरोधाभास आपणास तक्तता आकृतीने स्पष्ट करता येतो .

  प्रश्न :- मागणीचा सिद्धांत स्पष्ट करा प्रश्न :-  मागणीच्या सिद्धांताची गृहीते व अपवाद स्पष्ट करा उत्तर:- अर्थशास्त्रात  1890 मध्ये प्रा.  अल्फ्रेड मार्शल यांनी मागणीचा सिद्धांत आपल्या  "अर्थशास्त्राची मूलतत्वे " या ग्रंथात मांडला या सिद्धांतात त्यांनी वस्तूची किंमत बदलल्यास ग्राहक आपल्या वस्तूचा मागणीत कसा बदल घडवून आणतो ते स्पष्ट केलेले आहे.  # सिद्धांताची व्याख्या  :- अल्फ्रेड मार्शल यांच्या मते,  "इतर परिस्थिती कायम असताना वस्तूची किंमत  वाढल्यास मागणीचा संकोच होतो व किंमत कमी झाल्यास मागणीचा विस्तार होतो" वरील व्याख्येवरून मागणीचा सिद्धांतात लोकांचे उत्पन्न, अपेक्षा ,आवडीनिवडी ,पर्यायी वस्तूची किंमत इत्यादी परिस्थिती स्थिर असताना ग्राहक किंमत वाढल्यास मागणी कमी करतो व किंमत कमी झाल्यास मांडली वाढवतो म्हणजेच किंमतीच्या विरुद्ध दिशेने मागणीतील बदल करतो यावरून किंमत व मागणी यांच्यातील संबंध व्यस्त किंवा परस्परविरोधी असतो हे त्यांनी या सिद्धांतात स्पष्ट केले.  ## मागणीपत्रकाने स्पष्टीकरण :-  ## आकृतीने  स्पष्टीकरण :- अशा...